مالیات تکلیفی همانطور که از عنوانش مشخص است یک تکلیفی است که بر عهده مودیان مالیاتی می باشد اما هر تکلیفی که قانون مشخص کرده است مالیات تکلیفی نیست!!! و پرداخت این مالیات بر عهده پرداخت کنندگان وجوه است و اشخاص حقیقی و حقوقی هم ملزم به پرداخت این نوع از مالیات هستند.
ملاک تشخیص مالیات تکلیفی
هر زمان که پرداخت کننده مالیات یک شخصی به غیر از مودی باشد و یا این طور بگوییم که تکلیف کسر و پرداخت آن به اداره مالیاتی بر عهده شخصی به غیر از پرداخت کننده اصلی باشد مالیات تکلیفی است و به نوعی یک شخص ثالث پرداخت کننده مالیات است و فقط مودی مکلف به کسر مالیات از این شخص و پرداخت آن به سازمان امور مالیاتی است.
برای اینکه این موضوع مالیات تکلیفی برای شما کامل مشخص شود یک مثال می زنیم شما یک شرکت با تعدادی پرسنل را در نظر داشته باشید برای اینکه مالیات حقوق پرسنل به اداره مالیاتی پرداخت شود خود شخص پرسنل اقدام به پرداخت مالیات نمی کنند و قانون کارفرما را مکلف به انجام این کار کرده است که مالیات حقوق پرسنل را در صورتی که مشمول مالیات حقوق باشد از حقوق او کسر کند و در مهلت مقرر (در ادامه به مهلت های مالیات تکلیف اشاره می کنیم) به اداره مالیاتی پرداخت کند در مثال پرداخت کننده مالیات پرسنل یا همان شخص ثالث مالیات تکلیفی است و فقط کارفرما یا همان مودی مالیاتی تکلیف کسر و پرداخت مالیات را بر عهده داشته است.
آیا مالیات تکلیفی همان مالیات بر عملکرد است؟
نه اشتباه نکنید مالیات تکلیفی با مالیات بر عملکرد متفاوت است. مالیات تکلیفی قسمتی از مالیات بر درآمد اشخاص است که تکلیف کسر و پرداخت آن طبق احکام قانونی مربوطه در برخی منابع مالیات بر درآمد به عهده پرداخت کنندگان وجوه می باشد (برای مثال همان مالیاتی که کارفرما از حقوق کارگر کسر و به اداره مالیات می پردازد).
مالیات عملکرد که از نامش مشخص است، بعد از آنکه صورت سود و زیان شرکت تنظیم گردید باید به میزان 25% رقم سود خالص شرکت به عنوان مالیات عملکرد و برای اشخاص حقیقی هم طبق ماده 131 و بصورت پلکانی محاسبه و پرداخت می شود .
برای محاسبه مالیات اشخاص حقیقی می توانید این مقاله را مشاهده کنید.
مالیات عملکرد یا همان مالیات بر درامد از انواع مالیاتهای مستقیم است که می توان از مالیات مشاغل، مالیات اشخاص حقوقی، مالیات املاک، مالیات حقوق از انواع مالیات بردرآمد نام برد.
حالا که به یکی از انواع مالیاتهای مستقیم اشاره شد اجازه دهید یکی دیگر از انواع مالیات مستقیم را هم برایتان شرح دهیم.
یکی دیگر از انواع مالیاتهای مستقیم مالیات بر دارایی است مانند مالیات بر ارث و مالیات حق تمبر و دلیل اشاره به این دو نوع از مالیات آشنایی با انواع مالیاتهای مستقیم بود و حالا که با مالیات عملکرد هم آشنا شدیم در ادامه مقاله به موضوع مالیات تکلیفی می پردازیم.
در مالیات تکلیفی اگر شما دریافت کننده خدمات باشید وظیفه دارید در قرارداد با اشخاص ثالث، از شخص کسب کننده درآمد، مالیات را کسر و به اداره دارایی واریز کنید و اگر شما ارائه کننده خدمات (پیمانکار) هستید، کارفرما مکلف است از شما مالیات را کسر و به اداره دارایی پرداخت کند اما در مالیات عملکرد شرکت شما همیشه خود پرداخت کننده مالیات هستند.
انواع مالیات تکلیفی
مواردی که مشمول مالیات تکلیفی است عبارت است از:
- مالیات بر درآمد اجاره املاک
- مالیات بر درآمد حقوق
- مالیات مربوط به پزشکان
- مالیات تکلیفی مضاربه
- مالیات تکلیفی حقالوکاله
- مالیات بر اشخاص حقیقی و حقوقی خارجیِ مقیم خارج از ایران
- مالیات تکلیفی برای موسسه های بیمه
مالیات تکلیفی اجاره املاک
مالیات بر اجاره املاک از انواع مالیاتهای مسقیم و بخشی از مالیات بر درآمد است. زمانی که یک شخص حقیقی یا حقوقی صاحب ملکی باشد و بابت آن اجاره دریافت کند باید بابت درآمد اجاره مالیات پرداخت کند.
مالیات بر درآمد اجاره املاک به دو صورت محاسبه و پرداخت می شود:
اگر صاحب ملک شخص حقیقی باشد باید در خرداد ماه هر سال بابت اجاره املاک سال قبل خود اظهارنامه اجاره املاک را تکمیل و ارسال نماید و مالیات متعلقه را پرداخت نماید و نحوه محاسبه مالیات اجاره املاک اشخاص حقیقی طبق ماده 131 و بصورت پلکانی می باشد.
اگر صاحب ملک شخص حقوقی باشد باید در تیر ماه هر سال مبلغ درآمد اجاره املاک سال قبل خود ر در اظهارنامه عملکرد خود تکمیل نماید و اشخاص حقوقی نیازی به ارسال اظهارنامه جداگانه ندارند و نحوه محاسبه مالیات اجاره املاک اشخاص حقوفی طبق ماده 105 و به نرخ 25 درصد می باشد.
خب تا اینجا به تعریف مالیات بر در اجاره اشخاص حقیقی و حقوقی پرداختیم و در ادامه به موضوع مالیات تکلیفی اجاره املاک می پردازیم.
انجام مالیات تکلیفی اجاره املاک بر عهده مستاجر است و باید تا پایان ماه بعد مالیات اجاره را از موجر کسر و به اداره امور مالیاتی پرداخت کند و برای صحت این موضوع به تبصره 6 ماده 53 ق م م اشاره می کنیم.
وزارتخانهها، موسسات و شرکتهای دولتی و دستگاههایی که تمام یا قسمتی از بودجه آنها به وسیله دولت تأمین میشود، نهادهای انقلاب اسلامی، شهرداریها و شرکتها و مؤسسات وابسته به آنها و همچنین سایر اشخاص حقوقی مکلفند مالیات موضوع این فصل را از مالالاجارههایی که پرداخت میکنند کسر و تا پایان ماه بعد به اداره امور مالیاتی محل وقوع ملک پرداخت و رسید آن را به موجر تسلیم نمایند.
نکته ای که در این تبصره وجود دارد این است که اشاره به انجام تکلیف توسط مستاجر شخص حقیقی نکرده است یعنی اگر مستاجر شخص حقیقی باشد قانون هیچ تکلیفی برای مستاجر مشخص نکرده است و باید هر ماه مبلغ اجاره را کامل به موجر پرداخت نماید و خود موجر حالا فرقی ندارد حقیقی باشد یا حقوقی باید مالیات اجاره خود را در مهلت مقرر پرداخت کند.
اما اگر مستاجر شخص حقوقی یا نهاهای دولتی باشد قانون مستاجر را مکلف کرده است که قبل از پرداخت اجاره به موجر ابتدا مالیات اجاره را طبق نرخ های مشخص شده کسر و به اداره مالیاتی پرداخت نماید.
نکته بعدی این است همانطور که در متن های بالا اشاره کردیم مهلت پرداخت مالیات اجاره تا پایان ماه بعد می باشد به طور مثال مستاجر باید برای مالیات اجاره شهریور ماه باید تا پایان مهر ماه آن را به ادراه امور مالیاتی پرداخت کند.
چند نکته مهم در خصوص مالیات تکلیفی اجاره املاک
زمانی مالیات اجاره توسط مستاجر شخص حقوقی کسر و پرداخت می شود باید فیش پرداختی مالیات اجاره را به موجر تحویل دهد تا موجر هنگام محاسبه و پرداخت مالیات این مبالغی که توسط موجر پرداخت شده است را کسر کند.
د صورتی که ملک به صورت رهن واگذار شده باشد مستاجر طبق قانون هیچ تکلیفی در خصوص مالیات تکلیفی اجاره ندارد و فقط در صورتی که اجاره پرداخت می کند باید این تکلیف را انجام دهد.
اجاره داری دست دوم مشول این قانون نمی باشد اما حالا که صحبت از اجاره داری دست دوم شد یه توشیح مختصر هم در این مورد بدهیم:
زمانی که شخصی ملکی را اجاره می کند و قسمتی زا این ملک را به شخص دیگر اجاره ی دهد به این موضوع اجاره داری دست دوم گفته می شود و یا به نوعی به مستاجر اصلی موجر دست دوم هم گفته می شود و در اینجا مستاجری که ملک خود را از موجر دست دوم اجاره کرده باشد نیازی به انجام این تکلیف ندارد.
در ادامه متن به یک مثال در خصوص نحوه محاسبه مالیات تکلیفی اجاره املاک هم اشاره خواهیم کرد.
مالیات تکلیفی حقوق
متن قانونی ماده 86 ق م م که در رابطه به مالیات حقوق اشاره دارد.
ماده 86 ق م م، پرداخت کنندگان حقوق هنگام هر پرداخت یا تخصیص آن مکلفند مالیات متعلق را طبق مقررات ماده (85) این قانون محاسبه و کسر و تا پایان ماه بعد ضمن تسلیم فهرستی متضمن نام و نشانی دریافت کنندگان حقوق و میزان آن به اداره امور مالیاتی محل پرداخت و در ماههای بعد فقط تغییرات را صورت دهند.
یکی از پر کاربرد ترین نوع مالیات تکلیفی، مربوط به مالیات حقوق است.از آنجا که خود شخص حقوق بگیر مکلف به اظهار درآمد حقوق و پرداخت مالیات نیست، طبق قانون این تکلیف بر عهده کارفرما است که قبل از پرداخت حقوق به کارکنان خود ابتدا مالیات حقوق آنها را کسر و تا پایان ماه بعد به اداره مالیات یرداخت کند.
به طور مثال بابت مالیات حقوق شهریور ماه کارفرما باید تا پایان ماه بعد لیست ملیات حقوق پرسنل را ارسال و مالیات متعاق به آنها را پرداخت نماید.
نوعی دیگر از مالیات تکلیفی حقوق است که به حقوق بگیران غیر اصلی تعلق می گیرد که در ادامه به ماده قانونی و توضیح آن می پردازیم:
تبصره 1 ماده 86:
مورد پرداخت هایی که از طرف غیر از پرداخت کننده اصلی حقوق به اشخاص حقیقی به عمل می آید، پرداخت کنندگان این قبیل وجوه مکلفند هنگام هرگونه پرداخت، مالیات متعلقه را با رعایت معافیت های قانونی مربوط به حقوق به جز معافیت موضوع ماده 84 این قانون، به نرخ مقطوع ده درصد (10%) محاسبه، کسر و حداکثر تا پایان ماه بعد با صورتی حاوی نام و نشانی دریافت کنندگان و میزان آن به اداره امور مالیاتی محل پرداخت کنند و در صورت تخلف، مسئول پرداخت مالیات و جریمه های متعلق خواهند بود.
تبصره دو ماده 86:
پرداخت های دانشگاه ها، مراکز و موسسات آموزش عالی، پژوهشی و فناوری که دارای مجوز از شورای گسترش آموزش عالی وزارتخانه های علوم و بهداشت و سایر مراجع قانونی ذیربط هستند، به اشخاص حقیقی اعم از کارکنان و غیر کارکنان خود در قالب حق التحقیق، حق پژوهش و قراردادهای تحقیقاتی و پژوهشی، با رعایت سایر احکام مقرر در تبصره یک، مشمول مالیات مقطوع به نرخ پنج درصد (5%) می شود.
در هر صورت کارفرما باید تکلیف خود را نسبت به حقوق بگیران اصلی و غیر اصلی انجام دهد و مالیات حقوق آنها را تا پایان ماه بعد پرداخت نماید.
حالا که صحبت از حقوق بگیران غیر اصلی شد یک توضیح کوتاه در خوص این اشخاص و تفاوت آنها با حقوق بگیران اصلی اشاره کنیم.
به اشخاص حقیقی که اسم آنها در لیست بیمه یک شرکت باشد به عنوان حقوق بگیر اصلی شناخته می شوند اما زمانی که این اشخاص از مجموعه ای دیگر هم حقوق دریافت کنند به عنوان حقوق بگیر غیراصلی شناخته می شوند.
به طور مثال شخصی در یک شرکت به عنوان مدیر مالی باشد و اسمش در لیست بیمه این شرکت رد شود و در لیست مالیات حقوق هم به عنوان حقوق بگیر اصلی باشد و همزمان به یک شرکت دیگر هم مشاوره مالیاتی بدهد در شرکت دوم به عنوان حقوق بگیر غیر الی شناخته می شود و باید شرکت دوم 10 درصد از هر پرداختی به این شخص را به عنوان مالیات تکلفی کسر و به اداره مالیاتی پرداخت نماید.
مالیات بر درآمد پزشکان
در صورت وجود رابطه استخدامی پزشک با مراکز درمانی، کلیه دریافت های پزشک مشمول مقررات فصل مالیات بر درآمد حقوق بوده و تفکیک بخشی از درآمدها و عدم اعمال مقررات فصل مالیات بر درآمد حقوق به درآمدهای مذکور موضوعیت ندارد:
- مراکز درمانی مکلفند ده درصد (10%) از حق الزحمه یا حق العملی را که به موجب دریافت وجه صورتحساب ارسالی به بیمه ها و یا دریافت نقدی از طرف بیمار، به پزشکان مشمول این دستورالعمل پرداخت می نمایند به عنوان علی الحساب مالیات کسر و تا پایان ماه بعد از وصول مبلغ صورتحساب ، طی قبض دریافتی از اداره امور مالیاتی مربوط (رسیدگی کننده به مالیات عملکرد مراکز درمانی) به نام پزشک به حساب سازمان امور مالیاتی کشور واریز نمایند.
- ملاک اعمال این مقررات پرداخت وجه به پزشکان می باشد. بنابر این درصورت پرداخت وجه حق الزحمه یا حق العمل پزشکان به صورت علی الحساب، فارغ از دریافت مبالغ آن از بیمه ها، پرداختی مذکور مشمول مقررات این دستورالعمل خواهد بود.
- مقررات این دستورالعمل صرفا شامل حق الزحمه یا حق العمل هایی است که ارائه خدمات و درآمد آن در سال 1398 تحقق یافته و در سال مذکور نیز پرداخت می شود.
- کسور مذکور به عنوان علی الحساب از مالیات عملکرد سال 1398 پزشکان قابل کسر خواهد بود.
مالیات بر مضاربه
شاید کلمه مضاربه را در جاهای مختلفی شنیده باشید به ویژه در مورد وامهای بانکی، مضاربه در واقع به یک رابطه دو طرفه اشاره میکند که یکی از طرفین ملزم به آوردن سرمایه و دیگری متعهد به استفاده از سرمایه و انجام یک فعالیت اقتصادی است.
در آخر نیز سود حاصل از عملیات تجاری مربوطه بین طرفین تقسیم میشود، در واقع به این صورت که انجام دهنده کار موظف میشود که طی بازههای زمانی تعیین شده یک میزان سودی را به آورنده سرمایه پرداخت کند. در این رابطه دو طرفه (چه حقیقی چه حقوقی) اگر فردی که انجام دهنده کار است را طرف اول و فردی که سرمایه آورده را طرف دوم نام گذاری کنیم در این حالت باید گفت که این طرف اول است که مکلف به پرداخت مالیات سود طرف دوم یا همان سرمایهگذار است. به این شکل که طرف اول باید هنگام پرداخت سود به طرف دوم میزان مالیات مربوط به آن را کسر کند و همراه با مالیات سود خود که به دست آورده به سازمان مالیاتی پرداخت کند.
در نهایت میتوان گفت که این مضارب یا انجام دهنده کار است که مسئولیت پرداخت مالیات را بر عهده دارد. فرد انجام دهنده کار موظف است از سودی که در مضاربه به دست آورده درصد معینی را به عنوان مالیات به سازمان امور مالیاتی پرداخت کند.
در ادامه به ماده 102 قانون مالیاتهای مستقیم که به مالیات تکلیفی مضاربه اشاره دارد می پردازیم.
در مضاربه، عامل (مضارب) مکلف است در موقع تسلیم اظهارنامه علاوه بر پرداخت مالیات خود مالیات درآمد سهم صاحب سرمایه را بدون رعایت معافیت ماده 101 این قانون کسر و به عنوان مالیات علی الحساب صاحب سرمایه به حساب مالیاتی واریز و رسید آن را به اداره امور مالیاتی ذیربط و صاحب سرمایه ارایه نماید.
تبصره – در صورتی که صاحب سرمایه بانک باشد تکلیف کسر مالیات صاحب سرمایه از عامل یا مضارب ساقط است.
مالیات تکلیفی حق الوکاله
مالیات تکلیفی برای تمامی وکالت ها چه وکالت دادگستری باشد و چه وکالت برای امور خاص، وجود دارد. بر اساس ان چه در قانون مالیات مستقیم آمده است وکلا موظف هستند مبلغ 5 درصد از حق الوکاله را به عنوان مالیات در نظر گرفته و به سازمان مالیات پرداخت نمایند.
مالیات تکلیفی برای اشخاص حقوقی خارجی
در ماده 107 قانون مالیات های مستقیم گفته شده است که پرداخت کنندگان در این جا موظف هستند مالیات مربوط به تمامی مبالغ سالانه را کسر کرده و تا پایان ماه بعد به اداره مالیات تحویل دهند.
مالیات تکلیفی موسسه های بیمه
ماده 109 قانون مالیات مستقیم در مورد مالیات تکلیفی موسسات بیمه سخن گفته است. موسسات بیمه خارجی که توسط موسسات بیمه داخلی کسب درآمد می کنند باید 2 درصد از حق بیمه دریافتی شان را به عنوان مالیات در نظر گرفته و سپس به اداره مالیات پرداخت نمایند. لازم به ذکر است که وظیفه دریافت این مبلغ بر عهده ی بیمه ایرانی است. مهلت پرداخت این مالیات تکلیفی یک ماه پس از دریافت آن می باشد.
نحوه محاسبه مالیات تکلیفی
در تمامی مواردی که در قسمت قبل ذکر شد، فردی که مسئولیت پرداخت مالیات تکلیفی را بر عهده دارد تا پایان ماه بعد فرصت دارد که اقدام به پرداخت مالیات کند و مشمول جریمه نشود.
نحوه پرداخت مالیات تکلیفی به این صورت است که فردی که مکلف به کسر مالیات تکلیفی در هر نوع آن است باید نسبت به پرداخت ان اقدام کند.
البته استفاده از مشاور مالیاتی بهترین و مطمئنترین راه برای پرداخت مالیات تکلیفی است.
عواقب عدم پرداخت مالیات تکلیفی
در این مقاله خواندید که برخی از افراد موظف به دریافت مالیات تکلیفی و پرداخت آن به سازمان امور مالیاتی هستند.
در قانون برای عدم انجام این وظیفه جرائم و مجازاتی در نظر گرفتهشده است. عدم پرداخت بهموقع مالیات تکلیفی، مشمول جریمهای معادل 10 درصد میزان مالیات پرداخت نشده است. علاوه بر این دو و نیم درصد (2.5%) مالیات به ازای هر ماه نسبت به مدت تاخیر از سر رسید پرداخت خواهد بود.
امیدواریم از مطالعه این مقاله لذت برده باشید در این مقاله به ابعاد مختلف مالیات تکلیفی پرداختیم.
اگر براتون مفید بوده حتما نظرتون رو در قسمت پیام ها به اشتراک بگذارید و اگر سوالی هم در این خصوص دارید حتما بپرسید پاسخگوی شما هستیم.
هیچ دیدگاهی نوشته نشده است.